Mẹ
tôi chỉ là một thư ký thường cho một công sở ở Sài Gòn trước năm 1975.
Vào cái trưa ngày 30 tháng 4, 1975, khi biết chắc miền Nam đã thất thủ
và Việt cộng đang từ từ tiến vô Sài Gòn, mẹ tôi lặng lẽ mở tủ lấy lá cờ
quốc gia, bỏ vô chiếc thau đồng vẫn thường để đốt vàng bạc trong các dịp
cúng giổ trong gia đình, rồi đem xuống bếp, thắp ba cây nhang lâm râm
khấn vái trước khi châm lửa đốt. Lúc đó chúng tôi cũng biết việc cất giữ
những gì thuộc về chế độ cũ sẽ mang tới tai họa cho gia đình, huống chi
là lá cờ quốc gia, nên mẹ tôi phải đốt đi; nhưng những điều mà mẹ tôi
giải thích sau đó về việc khấn vái trước khi đốt lá cờ mang một ý nghĩa
khác hơn mà suốt đời tôi không quên được.
Mẹ tôi
nói: "Biết bao nhiêu anh chiến sĩ quốc gia đã chết dưới lá cờ ni, chừ vì
thời thế mà mình phải đốt đi, mình cũng phải xin phép người ta một
tiếng!"
Thế rồi,
những năm tháng sống dưới chế độ cộng sản bắt đầu đến với người dân miền
Nam. Như bao nhiêu gia đình khác, gia đình tôi ngơ ngác, bàng hoàng qua
những chiến dịch, chính sách liên tiếp của Việt cộng. Hết "chiến dịch
đổi tiền", "chính sách lương thực, hộ khẩu", đến "chính sách học tập cãi
tạo đối với ngụy quân, ngụy quyền", "chiến dịch đánh tư sản mại bản",
"chính sách kinh tế mới",.. và nhiều nữa không kể hết. Ai nói Việt cộng
ngu ngốc, chứ riêng tôi thì thấy họ chỉ vô đạo đức và kém văn hóa, kỹ
thuật; chứ thủ đoạn chính trị thì thật cao thâm! Chính sách nào của Việt
cộng cũng làm cho người dân miền Nam khốn đốn, dìm sâu con người đến
tận bùn đen.
Đầu tiên
là "chiến dịch đổi tiền", họ phát cho mổi gia đình một số tiền bằng
nhau, như vậy mổi gia đình đều nghèo như nhau, không ai có thể giúp ai
đươc. Họ tuyên bố vàng, bạc, quý kim, đá quý là thuộc tài sản của Nhà
Nước, ai mua, bán, cất giữ thì bị tịch thu. Kế đến là "chính sách hộ
khẩu", tức là mổi gia đình phải kê khai số người trong gia đình để được
mua lương thực (tức là gồm khoai, sắn và gạo mốc) theo tiêu chuẩn, nghĩa
là mổi người (mà họ gọi là "nhân khẩu") được 13 kg lương thực mổi
tháng.
Bao vây
như vậy vẫn chưa đủ chặt, Việt cộng sau đó còn ban hành lệnh cấm người
dân mang gạo và các loại hoa màu khác từ vùng này sang vùng khác, bất kể
là buôn bán hay chỉ là để cho bà con, con cháu. Thành thử các vùng thôn
quê miền Nam (vốn dư thừa lúa gạo) mà lúc bấy giờ cũng không thể đem
cho bà con, con cháu ở thành phố; nhiều bà nội, ngoại phải giấu gạo
trong lon sữa guigoz để đem lên thành phố nuôi con cháu bị bệnh hoạn,
đau ốm, ...
Như vậy là
họ đã hình thành một cái chuồng gia súc-người khổng lồ, con vật-người
nào ngoan ngoãn thì được cho ăn đủ để sống, con nào đi ra khỏi cái
chuồng đó thì chỉ có chết đói. Chính sách này còn cao thâm ở chổ mà miền
Nam ngày trước không có là không thể có cái việc "các má, các chị nuôi
giấu cán bộ giải phóng trong nhà" như Việt cộng đã đĩ miệng, phỉnh phờ
người dân trước đây.
Ba tôi rồi
cũng đi tù "cải tạo" như bao nhiêu sĩ quan, công chức miền Nam khác, mẹ
tôi ở lại một mình phải nuôi bầy con nhỏ. Bây giờ mổi khi hồi tưởng lại
đoạn đời đã qua, tôi vẫn tự hỏi, nếu mình là mẹ mình hồi đó, liệu mình
có thể bươn trãi một mình để vừa nuôi chồng trong tù vừa nuôi một đàn
con dại như vậy không ? Trong lòng tôi vẫn luôn có một bông hồng cảm
phục dành cho mẹ tôi và những phụ nữ như mẹ tôi đã đi qua đoạn đời khắc
nghiệt xưa đó.
Từ một
công chức cạo giấy mẹ tôi trở thành "bà bán chợ trời" (bán các đồ dùng
trong nhà để mua gạo ăn), rồi sau khi kiếm được chút vốn đã "tiến lên"
thành một "bà bán vé số, thuốc lá lẻ" đầu đường. Thời đó, cái thời chi
mà khốn khổ! Mẹ tôi buôn bán được vài bữa thì phải tạm nghỉ vì hễ khi có
"chiến dịch làm sạch lòng, lề đường", công an đuổi bắt những người buôn
bán vặt như mẹ tôi, thì phải đợi qua "chiến dịch" rồi mới ra buôn bán
lại được. Có khi mẹ tôi đẩy xe vô nhà sớm hơn thường lệ, nằm thở dài,
hỏi ra mới biết mẹ tôi bị quân lưu manh lường gạt, cụt hết vốn.
Thời bấy
giờ, do chính sách "bần cùng hóa nhân dân" của Việt cộng đã tạo ra những
tên lưu manh, trộm cắp nhiều như nấm. Có tên đến gạt mẹ tôi đổi vé số
trúng mà kỳ thật là vé số cạo sửa, vậy là mẹ tôi cụt vốn; có tên đến vờ
hỏi mua nguyên một gói thuốc lá Jet (thời đó người ta thường chỉ mua
một, hai điếu thuốc lẻ, nên bán được nguyên gói thuốc là mừng lắm), thế
rồi hắn xé bao lấy một điếu, rồi giả bộ đổi ý, trả gói thuốc lại, chỉ
lấy một điếu thôi, vài ngày sau mẹ tôi mới biết là hắn đã tráo gói thuốc
giả!
Một buổi
tối, tôi ra ngồi chờ để phụ mẹ tôi đẩy xe thuốc vô nhà, thì có một anh
bộ đội, còn trẻ cỡ tuổi tôi, đội nón cối, mặc áo thun ba lỗ, quần xà lỏn
(chắc là đóng quân đâu gần đó) đến mua thuốc lá. Hồi đó, bộ đội Việt
cộng giấu, không mang quân hàm nên chẳng biết là cấp nào, chỉ đoán là
anh nào trẻ, mặt mày ngố ngố là bộ đội thường, cấp nhỏ, anh nào người
lùn tẹt, mặt mày thâm hiểm, quắt queo như mặt chuột thì có thể là công
an hay chính trị viên,...
Anh bộ đội
hỏi mua 3 điếu thuốc Vàm Cỏ, rồi đưa ra tờ giấy một đồng đã rách chỉ
còn hơn một nửa. Mẹ tôi nói: "Anh đổi cho tờ bạc khác, tờ ni rách rồi,
người ta không ăn." Anh bộ đội trẻ măng bỗng đổi sắc mặt, cao giọng lạnh
lùng: "Chúng tôi chưa tuyên bố là tiền này không tiêu được!" À, thì ra
những thằng oắt con Việt cộng này cũng biết lên giọng của kẻ chiến
thắng, giọng của kẻ nhân danh một chính quyền! Lúc này tôi mới sực thấy
cái quần xà lỏn màu vàng mà hắn đang mặc được may bằng lá cờ vàng ba sọc
đỏ! Mẹ tôi lẳng lặng lấy tờ tiền rách và đưa cho hắn 3 điếu thuốc. Khi
hắn đã đi xa, mẹ tôi vò tờ bạc vất xuống cống và nói nhỏ đủ cho tôi
nghe: "Thôi kệ, một đồng bạc, cãi lẫy làm chi cho mệt... Hắn mặc cái
quần..., làm chi rứa, thắng trận rồi thì thôi, sỉ nhục người ta làm chi
nữa, con hí?". Thì ra mẹ tôi cũng đã nhận ra cái quần hắn mặc may bằng
lá cờ quốc gia và điều mà mẹ tôi quan tâm nhiều hơn là lá cờ, chứ không
phải tờ bạc rách!
Khi Việt
cộng mới chiếm miền Nam, nhiều người vẫn tưởng Việt cộng cũng là người
Việt, không lẽ họ lại đày đọa đồng bào. Nhưng sau nhiều năm tháng sống
dưới chế độ cộng sản, tôi hiểu ra rằng Việt cộng xem dân miền Nam như kẻ
thù muôn kiếp, họ tự cho họ là phe chiến thắng "vẻ vang" và có quyền
cai trị tuyệt đối đám dân xem như không cùng chủng tộc này.
Một hôm,
đang ngồi bán thuốc lá, mẹ tôi tất tả vô nhà, kêu đứa em tôi ra ngồi bán
để mẹ đi có việc gì đó. Một lúc sau mẹ tôi trở về và kể cho chúng tôi
một câu chuyện thật ngộ nghĩnh. Mẹ kể: "Mẹ đang ngồi ngoài đó thì nghe
mấy bà rủ nhau chạy đi coi người ta treo cờ quốc gia trên ngọn cây. Té
ra không phải, có cái bao ny-lông màu vàng có dãi đỏ, chắc là gió thổi
mắc tuốt trên ngọn cây cao lắm, người ta tưởng là cờ quốc gia. Mà lạ lắm
con, có con chó nó cứ dòm lên cây mà sủa ra vẻ mừng rỡ lắm, rứa mới lạ,
chắc là điềm trời rồi!" Mẹ tôi là vậy đó, bà hay tin dị đoan, nhưng
chính ra là mẹ tôi nhìn mọi việc bằng tình cảm trong lòng mình.
Thời gian
trôi mãi không ngừng... Cuối cùng rồi ba tôi cũng may mắn sống sót trở
về sau gần 10 năm trong lao tù cộng sản, mẹ tôi vẫn bán thuốc lá lẻ,
chúng tôi sau nhiều lần bị đánh rớt Đại Học, đành phải tìm việc vặt vãnh
để kiếm sống. Đôi khi tôi tự hỏi, cuộc đời mình sẽ ra sao, liệu mình có
thể có một mái gia đình, vợ con như bao người khác không trong khi mà
cả gia đình mình không hề thấy một con đường nào trước mặt để vươn lên,
để sinh sống với mức trung bình!? "Mọi người sinh ra đều bình đẳng .. và
ai cũng được quyền mưu cầu hạnh phúc ..." câu ấy nghe có vẻ hiển nhiên
và dễ dàng quá; nhưng phải sống dưới chế độ cộng sản, việc gì cũng bị
truy xét lý lịch đến ba đời, mới thấm thía ý nghĩa và hiểu được vì sao
người ta dùng câu ấy để mở đầu cho bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền bất
hủ.
Một ngày
khoãng đầu năm 1990, công an phường đến đưa cho ba tôi một tờ giấy có
tiêu đề và đóng dấu của Công An Thành Phố, nội dung vỏn vẹn "đến làm
việc". Gia đình tôi lo sợ là ba tôi sẽ bị bắt vô tù lại, ba tôi thì lẳng
lặng mặc áo ra đi, hình như các ông "sĩ quan học tập" về đều trở thành
triết gia, bình thản chấp nhận thực tại. Hay là thân phận của con cá nằm
trên thớt, thôi thì muốn băm vằm gì tùy ý.
Rồi ba tôi
về nhà với một tin vui mà cả nhà tôi có nằm mơ cũng không thấy được,
công an thành phố kêu ba tôi về làm đơn nộp cho Sở Ngoại Vụ vì gia đình
tôi được Nhà Nước "nhân đạo" cho đi định cư ở Hoa Kỳ! Thật không sao kể
xiết nổi vui mừng của gia đình tôi với tin này, đang từ một cuộc sống
tuyệt vọng nơi quê nhà mà nay được ra đi đến một quốc gia tự do, giàu
mạnh nhất thế giới! Những ngày sau đó lại cũng là mẹ tôi đi vay mượn,
bán những món đồ cuối cùng trong nhà chỉ để có tiền làm bản sao
photocopy các giấy tờ "Ra Trại" của ba tôi, khai sinh của chúng tôi,
đóng tiền cho "Dịch Vụ", ... để làm thủ tục xuất cảnh.
Chỉ khoảng
6 tháng sau là gia đình tôi lên máy bay để bay qua trại chuyển tiếp bên
Thái Lan. Tôi lên máy bay, ngồi nhìn xuống phi trường Tân Sơn Nhất dưới
kia mà nước mắt cứ trào ra không ngăn được. Thế là hết, đất nước này
của tôi, thành phố Sài Gòn này của tôi, nơi mà tôi sinh ra và lớn lên,
một lát nữa đây sẽ vĩnh viễn rời xa, bao nhiêu vui buồn ở đây, mai sau
chỉ còn trong kỷ niệm! Tôi quay lại nhìn thấy ba tôi mặt không lộ vẻ vui
buồn gì cả, còn mẹ tôi thì nhắm mắt như đang cầu nguyện và mẹ tôi cứ
nhắm mắt như thế trong suốt chuyến bay cho đến khi đặt chân xuống Thái
Lan, mẹ tôi mới nói: "Bây giờ mới tin là mình thoát rồi!"
Sau khoảng 3 tuần ở Thái Lan, gia đình chúng tôi lên máy bay qua Nhật, rồi đổi máy bay, bay đến San Francisco, Hoa Kỳ.
Ngày đầu
tiên đến Mỹ được người bà con chở đi siêu thị của người Việt, thấy lá cờ
Việt Nam bay phất phới trên mái nhà, mẹ tôi nói: "Ui chao, lâu lắm mình
mới thấy lại lá cờ ni, cái cờ quốc gia của mình răng mà hắn hiền lành,
dễ thương hí?". Rồi mẹ kêu tôi đi hỏi mua cho mẹ một lá cờ quốc gia bằng
vải, đem về cất vào ngăn trên trong tủ thờ.
Chúng tôi
dần dần ổn định cuộc sống, cả nhà đều ghi tên học College, mẹ tôi cũng
đi học College nữa và xem ra bà rất hứng thú với các lớp ESL (English as
a Second Language); đặc biệt là các lớp có viết essays (luận văn).
Mẹ tôi
viết luận văn rất ngộ nghĩnh, thí dụ đề tài là "Bạn hãy nói các điểm
giống nhau và khác nhau của một sự việc gì đó giữa nước Mỹ và nước của
bạn" thì mẹ tôi lại viết về lá cờ quốc gia. Ý mẹ tôi (mà chắc chỉ có
mình tôi hiểu được) là nước Việt Nam có đến hai lá cờ khác nhau với hai
chế độ tương phản nhau mà người Mỹ thời này hay ngộ nhận cờ Việt Nam là
cờ đỏ sao vàng của Việt cộng; trong khi lá cờ đó không phải là lá cờ
thiêng liêng của người Việt tại Mỹ. Rải rác trong suốt bài luận văn dài
tràng giang đại hải của mẹ tôi là những mẩu chuyện thật mà mẹ tôi đã
trải qua suốt thời gian sống dưới chế độ Việt cộng. Mẹ tôi kể là mẹ thấy
bà giáo Mỹ đọc say mê (tôi nghĩ có lẽ là bà giáo Mỹ sống ở nước tự do,
dân chủ không thể ngờ là có những chuyện chà đạp, bức hiếp con người như
thế dưới chế độ cộng sản). Khi bài được trả lại, tôi cầm bài luận của
mẹ tôi xem thì thấy bà giáo phê chi chít ngoài lề không biết bao nhiêu
là chữ đỏ: "interesting! ", "Narrative", "I can’t believe it!",... và
cuối cùng bà cho một điểm "D" vì... lạc đề!
Cuộc sống
chúng tôi dần dần ổn định, vô Đại Học, lấy được bằng cấp, chứng chỉ, rồi
đi làm, cuộc sống theo tôi như thế là quá hạnh phúc rồi. Dạo đó, có anh
chàng Trần Trường nào đó ở miền Nam California, tự nhiên giở chứng đem
treo lá cờ đỏ sao vàng của Việt cộng trong tiệm băng nhạc của anh ta làm
cho người Việt quanh vùng nổi giận, đồng bào đem cả ngàn lá cờ quốc
gia, nền vàng ba sọc đỏ đến biểu tình trước tiệm anh ta suốt mấy ngày
đêm. Mẹ tôi ngồi chăm chú xem trên truyền hình và nói với tôi: "Tinh
thần của người ta còn cao lắm chớ, mai mốt đây mà về thì phải biết!" Ý
mẹ tôi nói là sau này khi không còn cộng sản ở Việt Nam nữa thì chắc
đồng bào sẽ hân hoan trở về treo lên cả rừng cờ quốc gia chớ không phải
chỉ chừng này đâu.
Thời gian
trôi nhanh quá, chúng tôi đã xa quê hương gần 20 năm, Việt cộng vẫn còn
đó, vẫn cai trị đất nước tôi. Sau này do chúng tôi, kể cả cha chúng tôi
nữa, đều học xong và ra đi làm, không ai có thể chở mẹ tôi đi học ESL
nữa nên mẹ tôi phải ở nhà thui thủi một mình, buồn lắm. Có lần tôi hỏi
mẹ có muốn về Việt Nam một chuyến để thăm bà con lần cuối không, mẹ tôi
nói: "Không, về làm chi, rồi mình nhớ lại cảnh cũ, mình thêm buồn; khi
mô mà hòa bình rồi thì mẹ mới về!" Ý mẹ nói "hòa bình" nghĩa là khi
không còn cộng sản nữa.
Rồi mẹ tôi
bệnh, đưa vô nhà thương, bác sĩ chẩn đoán mẹ tôi bị ung thư phổi, cho
về nhà để Hospice Care đến chăm sóc (Hospice là các tổ chức thiện nguyện
ở khắp nước Mỹ, nhiệm vụ của họ là cung cấp phương tiện, thuốc men miễn
phí nhằm giảm nhẹ đau đớn cho những người bệnh không còn cứu chữa được
nữa). Mẹ tôi mất không lâu sau đó. Mẹ nằm lại đất nước Mỹ này và vĩnh
viễn không còn nhìn thấy lại quê hương mình lần nào nữa.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire