Những bài tình ca của Người Chinh Phụ

“Chinh Phụ Ngâm” là tác phẩm được viết bằng chữ Hán của tác giả Đặng Trần Côn sáng tác vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII. Đây là thời kì rối ren của xã hội phong kiến, đất nước chia làm hai nửa, khói lửa chiến chinh trên khắp quê hương.
Chinh Phụ Ngâm có hình thức là một lời độc thoại nội tâm, mà vai chính và cũng là vai duy nhất đứng ra độc thoại trong truyện là một người vợ có chồng tham gia cuộc chiến do triều đình phong kiến chủ xướng, kể về nỗi khổ, nỗi cô đơn buồn tủi phải xa chồng.

Hình ảnh người vợ, người chinh phụ đang nỉ non tự sự lúc xa chồng, xa người chinh phu trên đường chinh chiến đã làm mủi lòng nhiều người nhạc sĩ thời kỳ tiền chiến. Có lẽ hình ảnh người chinh phụ đó tương đồng với Hòn Vọng Phu nên nhạc sĩ Lê Thương đã sử dụng rất nhiều hình ảnh trong Chinh Phụ Ngâm để đưa vào Hòn Vọng Phu:
Qua Thiên San kìa ai tiễn rượu vừa tàn,
Vui ca xang rôi đi tiến binh ngoài ngàn.
người đi ngoài vạn lý quang sang,
người đứng chờ trong bóng cô đơn…

 

Hòn Vọng Phu 1,2,3 -Lê Thương 

Thái Thanh, Ánh Tuyết và Ban Ngàn Khơi
*
*     *

Chinh Phụ Ca - Nhạc:  Phạm Duy-Hà Thanh trình bày

Ngay sau đó, nhạc sĩ Văn Cao cũng bị ám ảnh bởi hình ảnh này nên đã viết Buồn Tàn Thu (còn có tên khác là Chinh Phụ Khúc) với hình ảnh người vợ chờ chồng:
Em ngồi đan áo
Lòng buồn vương vấn em thương nhớ chàng
Người ơi còn biết em nhớ mong…

 

 

Buồn Tàn Thu (Chinh Phụ Khúc) - Văn Cao - Thái Thanh

Trong Chinh Phụ Ngâm, khi cuộc tiễn đưa lưu luyến kết thúc, người chinh phụ trở về khuê phòng và tưởng tượng ra cảnh sống của chồng nơi chiến địa. Những xúc cảm về một hình ảnh “lẫm liệt” của chồng phút chia ly đã dần mờ nhòe, thay thế vào đó là nỗi lo sợ khủng khiếp về số phận của chồng giữa chiến trường khốc liệt, đầy oan hồn tử khí, và niềm đau khổ khôn nguôi về thân phận đơn chiếc của bản thân nàng.
Hơn 200 năm sau đó, cuộc chiến 1954-1975 đã làm nhiều đôi uyên ương phải ngăn cách ngàn dặm giống như vậy, từ đó đã có rất nhiều ca khúc nhạc vàng viết về nỗi lòng đó. Có thể kể đến các bài nổi tiếng là Người Tình Và Quê Hương, Tạ Từ Trong Đêm, Đêm Trao Kỷ Niệm, Trước Giờ Tạm Biệt…

Người Tình Và Quê Hương - Trịnh Lâm Ngân - Giao Linh 

*
*     *

Tạ Từ Trong Đêm - Phương Dung - Trần Thiện Thanh
*
*     *

 

Đêm Trao Kỷ Niệm - Duy Khánh & Hương Lan
*
*     *

Hoàng Oanh | Trước Giờ Tạm Biệt | Hoài An 

Riêng nhạc sĩ Y Vân, ông đã mượn hình ảnh Chinh Phụ Ngâm để viết thành 2 bài có nội dung rất giống nhau, và đều là ca khúc nổi tiếng, đó là Xa Vắng và Tình Chàng Ý Thiếp. Khi khán giả nghe một trong hai bài này, nếu không để ý thì sẽ hay bị nhầm với bài còn lại.