Phải Lên Tiếng: Hoàng Hương Trang

Hồi tiền chiến lắm văn nghệ sĩ thích khoe say. (Có người không uống được rượu cũng khoe say.) Vũ Hoàng Chương “nhịp gõ hàm ca”, Nguyễn Vỹ say và lẫn lộn người với chó, Lưu Trọng Lư say với ca nhi, Tản Đà say với tri âm v,v... Nhưng hồi ấy tửu đồ toàn thị là nam tử, tôi chưa bắt gặp được người đẹp nào say sưa trong thi ca cổ điển và tiền chiến.

Sau 1954, Hoàng Hương Trang là một người đẹp, và là một người say dữ dội. Nói say dữ không phải nói ngoa, vì quả chưa thấy ai trong đám nam tử kể trên say mà hung tợn như Hoàng nữ sĩ. Nửa đêm trằn trọc, bà đào đất lấy ra hũ rượu nếp than, mang uống một mình, uống ngay trong đêm tối, không đèn không lửa, bà uống rượu say và chửi bới inh ỏi, chửi đời chửi người, rồi say vùi trượt ngã:
“... Ly rượu tràn ướt trơn đất lạnh
         Ngã vùi say, trong trận lốc tình
         Ôm chân tượng đá đinh ninh
         Vuốt ve những tưởng người mình dấu yêu.
         Trong cơn mộng, phiêu diêu ân ái
         Mặc trần truồng phơi phới thịt da
         Tình người cũng thể tình ta
         Chim khuyên hót cuối vườn xa tỉnh dần
         Nhìn chung quanh, bâng khuâng kinh ngạc
         Đêm qua say, thân xác mình đâu?
         Mặt trời soi cảnh bể dâu
         Mất Còn có nghĩa gì đâu mà buồn!”

        ('Khuya say')

Hung tợn và thật là thê thảm.

Hoàng Hương Trang có cả một tập thơ về chuyện say sưa: Túy ca. Khi thì “soi gương uống rượu”, khi thì “uống rượu trong mưa”, khi thì nhớ cố nhân mà uống rượu, khi thì mất ngủ mà uống rượu v..., uống đến say khướt.

Những trận say như thế nói chung là vì tình cả. Trước bà, dù tình duyên trắc trở đau khổ đến đầu người ta cũng chỉ than thở, có thể than thở rất mực não nuột như Tượng Phố, như Đông Hồ v.v..., nhưng bất khuất táo tợn thì không.

Tuy vậy muốn đem nguyên cái tâm lý thời đại, đem nét đặc điểm “hôm nay” ra mà cắt nghĩa thái độ của bà, e cũng không ổn đâu. Hôm nay còn có ông Phạm Thiên Thư chẳng hạn. Gặp khó khăn trong tình yêu, ông rỉ rả, ông thẩn thờ, ông khe khẽ thốt ra nhữmg lời than nhẹ phới. Như thế nam phái vốn dịu dàng an phận hơn nữ phái chăng?! Ôi rắc rối.

Nhưng lao đầu làm chi vào những cái hóc búa ấy? cố gắng cắt nghĩa làm chi cho khốn khổ? Hãy lặng yên ghi nhận thêm một khía cạnh tâm hồn, lặng yên như người ta vẫn lặng yên trước một cảnh tượng thương tâm.

Vả chăng ở đây cái chính là chỗ thương tâm, không phải là cái say, dù dữ hay không dữ. Ngay trong những lúc... chưa kịp say, Hoàng Hương Trang đã có những ý nghĩ độc đáo một cách thê lương: có ai nhìn thấy chén rượu vơi trũng mà liên tưởng đến một huyệt mộ!

“Chén đầy soi mặt tần ngần
Chén vơi thăm thẳm mộ phần đấy ư?”

(Say nhớ cố nhân)

Câu thơ đẹp ghê rợn.

Điều đáng tiếc là ở Hoàng Hương Trang thơ đẹp không được mấy. (Phải chăng vì người quá say đâm dễ tính?)

10/1986
Võ Phiến
Nguồn: Văn Học Miền Nam, Thơ / Nxb Văn Nghệ 1999

http://www.cothommagazine.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1421&Itemid=45

*
* *

Thanh Lan hát

CHIỀU TƯỞNG NHỚ - Nhạc: Lan Đài; Thơ: Hoàng Hương Trang

Chiều đi lặng lẽ
Thương nhớ muôn bề
Khi người yêu đã chết
Nhạc thu chưa thấy về

Chiều buông mờ sương
Quạnh vắng phố phường
Khi người yêu đã chết
Nhạc tình sao luyến thương

Bàn tay đâu tìm không thấy nữa!
Bờ môi đâu, mắt đâu ôi tìm đâu!
Dấu chân anh xa vời vợi
Nghìn muôn xưa quên lãng rồi

Hồn chìm tưởng nhớ
Dòng thư xanh mờ
Hôn tình thư anh viết
Gửi em xưa đến giờ

Chiều đi lặng lẽ
Mộ chí hoa tàn
Ôi màu hoa tang trắng
Liệm tình em nát tan

nhạc sĩ Lan Đài

*
* *

Tống biệt hành - Tác giả: Thâm Tâm-Hoàng Hương Trang diễn ngâm

Đưa người, ta không đưa qua sông
Sao có tiếng sóng ở trong lòng?
Bóng chiều không thắm, không vàng vọt
Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong ?
Đưa người ta chỉ đưa người ấy
Một giã gia đình, một dửng dưng…

– Li khách! Li khách! Con đường nhỏ
Chí nhớn chưa về bàn tay không
Thì không bao giờ nói trở lại
Ba năm mẹ già cũng đừng mong!

Ta biết người buồn chiều hôm trước
Bây giờ mùa hạ sen nở nốt
Một chị, hai chị cùng như sen
Khuyên nốt em trai dòng lệ sót

Ta biết người buồn sáng hôm nay:
Giời chưa mùa thu, tươi lắm thay
Em nhỏ ngây thơ đôi mắt biếc
Gói tròn thương tiếc chiếc khăn tay…

Người đi? Ừ nhỉ, người đi thực!
Mẹ thà coi như chiếc lá bay
Chị thà coi như là hạt bụi
Em thà coi như hơi rượu say…

Mây thu đầu núi, giá lên trăng
Cơn lạnh chiều nao đổ bóng thầm
Ngừng ở ven trời nghe tiếng khóc
Tiếng đời xô động, tiếng lòng câm.

(1940)

*
* *

Soi Gương Uống Rượu - Sáng tác và diễn ngâm: Hoàng Hương Trang

Soi Gương Uống Rượu

Cho ta thêm chén tình đau
Cho ta thêm khói thuốc mầu nhớ nhung
Đắng cay đầy chén âm thầm
Khói cao mờ mắt một lần gọi tên
Rượu vào những tưởng vơi quên
Ai ngờ men đắng tình thêm nhớ tình
Soi gương uống rượu một mình
Ngắm ta ảo ảnh lung linh chợt cười
Cất cao tiếng gọi "Hỡi Người"
Khói bay mờ tỏ vây đời ta sao
Trong gương ai đó mời chào
Chén cao chén thấp, chén nào cho nhau
Ô hay, rượu đắng tình đau

*
* *